1650, 28 december. Wien

Hansken treedt in Wenen eind december 1650 op voor de Habsburgse keizer Ferdinand III in de Hoffburg. Cornelis van Groenevelt (“Cornellio Craneveldt”) krijgt er 150 gulden voor (1). In februari 1651 is Hansken nog of opnieuw in Wenen. Na het overlijden van Hansken wordt haar skelet opgesteld in Florence. Ferdinando Leopoldo del Migliores (1628-1696), noteerde nadat hij het skelet had gezien dat toen de olifant nog leefde deze in Wenen was gewogen in aanwezigheid van ‘keizer Frederick’ en een gewicht van 6600 pond had (2). Hier zijn gegevens verhaspeld. Ferdinand en niet Frederick is de keizer. Het opgegeven gewicht van 6600 pond komt overeen met een van de berichten over het wegen in Dresden, in februari 1650.

1) “Den 28. December Cornellio Graneveldt welcher den bey sich habendten elephandten [311v] zu hoff sechen lassen, raichte ich nach lauth passierung M. und quittung zur verehrung ainhundert und funfzig gulden. Id est 150“. Wien, Österreichisches Staatarchiv, Hofkammerarchiv, Hofzahlambtsbuch (HZAB) 96 II/1650, fol. 311r-v N.o 405.

De uitbetaling is aangehaald zonder bronverwijzing in A. Lhotsky, Die Geschichte der Sammlungen (Festschrift des kunsthistorischen Museums zur Feier des fünfzig jährigen Bestandes), Wenen 1941-1945, Vol 2, eerste helft, p. 338 (“Im übrigen aber ist sein [= Ferdindand III.] objektives Interesse an der Natur völlig klar: Cornelius Graneveldt durfte seinen Elefanten vorführen und erhield eine Verehrung von 150 Gulden …”).

2) “Vi è in questa Galleria uno scheletro d’un grand’elefante il quale nacque l’anno 1630 nell’Isola Celonica, che è nell’Indie Orientali, condotto in Firenze e mostrandovi con gran curiosità al popolo, quivi morì non confacendogli il clima, né l’aria di questo paese differente molto al suo natìo l’anno 1655. Era di lunghezza B. 11 e d’altezza B. 8. Fu pesato in Vienna alla presentia dell’Imperatore Federico III e fu libbre 6600. Dicono che questo animale cresce fino a 100 anni e vive fino a 300.” Ongedateerde aantekening van F. Del Migliore, Lo Zibaldone, Biblioteca Nazionale di Firenze (BNCF) in een van zijn 120 manuscripten. Gepubliceerd in: D. Heikamp, La Galleria degli Uffizi descritta e disegnata, in Gli Uffizi, 1983, II, pp. 461-541, p. 532, n. 160. Een vertaling in het Engels verscheen in 2013 online: “In this Gallery there is the skeleton of a big elephant born in 1630 on the Ceylon Isle, Eastern Indies, brought to Florence and here exhibited raising great curiosity. It died here in 1655 because the weather and the air of this country, much different from those of its place of origin, were inadequate to it. It was 11 B. long and 8 B. tall. It weighed 6600 lbs., and was measured in Vienna in front of the Emperor Frederick the Third. People say this animal grows until it is 100 years old and can live 300 years”. E. Cappellini et al., ‘Resolution of the type material of the Asian elephant, Elephas maximus Linnaeus, 1758 (Proboscidea, Elephantidae)’, in: Zoological Journal of the Linnean Society (online publicatie 4 november 2013), Supplementary information (online beschikbaar gesteld door de uitgever met Engelse transcriptie door Enrico Cappellini en Anne-Marie Roos).